Ο Σύλλογος Ποντίων Πολυκάστρου και Περιχώρων οι „ΑΚΡΙΤΕΣ“ ιδρύθηκε το 1966. Σκοπός της ίδρυσης του ήταν και είναι η διατήρηση και διάδοση των εθίμων, της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και η διάδοση στους νεότερους της ιστορίας των Ελλήνων του Πόντου που έζησαν στα παράλια του Ευξείνου Πόντου (Μαύρη Θάλασσα) επί 2.500 χρόνια.
Από το 1992 στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτίριο „ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ“, στο κέντρο του Πολυκάστρου, και απαριθμεί 500 μέλη.
Το Πολύκαστρο είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Νομού Κιλκίς με πληθυσμό περίπου 8.000 κατοίκων. Βρίσκεται στο βόρειο σύνορο της Ελλάδας και απέχει 12 χλμ από την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Ακόμη βρίσκεται σε απόσταση 60 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη και συνορεύει με τους νομούς Πέλλας, Σερρών και Θεσσαλονίκης.
Οι κάτοικοι του Πολυκάστρου προέρχονται από όλες τις προσφυγικές και μη γωνιές της Ελλάδος. Στο Πολύκαστρο κατοικούν πολλοί νεοπρόσφυγες, τους οποίους βοηθά σημαντικά και ποικιλότροπα ο Σύλλογος μας.
Ο Σύλλογος μας διατηρεί τα εξής τμήματα : εκμάθησης ποντιακών χορών με τμήματα για όλες τις ηλικίες και με 100 και πλέον χορευτές και χοροδιδάσκαλο τον Ιωάννη Κοτανίδη, τμήμα χορωδίας 40 μελών με χοράρχη τον Αχιλλέα Βασιλειάδη και λυράρη τον Χριστόφορο Απατσίδη, τμήμα εκμάθησης ποντιακής λύρας με δάσκαλο τον Χριστόφορο Απατσίδη, θεατρική ομάδα με υπεύθυνο τον Σάββα Τσουφλίδη, τμήμα γυναικών και δραστήριο τμήμα νεολαίας και τέλος τμήμα αιμοδοσίας που απαριθμεί 950 μέλη, με υπεύθυνους τους Αθανασιάδη Βασίλειο, Αθανασιάδη Ιωάννη και Παπαδόπουλο Ιωάννη. Ακόμη διοργανώνει καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς διάφορες εκδηλώσεις λαογραφικού, πνευματικού, ιστορικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα και συγκεκριμένα έχει καθιερώσει κάποιες τακτικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες όπως:
- το μήνα Ιανουάριο «ΚΟΠΗ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ» και τον «ΕΤΗΣΙΟ ΧΟΡΟ» του Συλλόγου
- το Πάσχα το «ΑΥΓΟΤΣΟΥΓΚΡΙΣΜΑ» στο χώρο του Συλλόγου
- το μήνα Μάιο εκδήλωση «ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ»
- το μήνα Ιούνιο συμμετέχει στις εκδηλώσεις των «ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΙΝΩΝ» του Δήμου Παιονίας
- το μήνα Ιούλιο το διήμερο «ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΠΑΝΟΫΡ» στον αύλιο χώρο του Συλλόγου
- το Δεκαπενταύγουστο την καθιερωμένη επίσκεψη στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά
- το μήνα Σεπτέμβριο συμμετέχει στο ετήσιο καθιερωμένο πλέον «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ» που διοργανώνεται από το δημοτικό Κέντρο Πολιτισμού και Πληροφόρησης του Δήμου Παιονίας
- το μήνα Οκτώβριο διοργανώνει τη «ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ» όπου φιλοξενούνται άτομα τρίτης ηλικίας και προσφέρονται παραδοσιακά εδέσματα.
- το μήνα Δεκέμβριο διοργανώνει ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΙΜΟΔΟΤΕΣ,
- Κατά τη διάρκεια των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τμήματα του Συλλόγου ψάλλουν τα χριστουγεννιάτικα και πρωτοχρονιάτικα παραδοσιακά κάλαντα σε καταστήματα και σπίτια της πόλης του Πολυκάστρου και στα ακριτικά χωριά του Δήμου Παιονίας.
Το χορευτικό μας συνοδεύεται από τα παραδοσιακά μουσικά όργανα των Ποντίων, τη λύρα, το αγγείο (Τουλούμ), τον ζουρνά, το νταούλ, τη φλογέρα (γαβάλ) και το κλαρίνο σε ειδικές περιπτώσεις. Οι καταγεγραμμένοι χοροί των Ποντίων με τις παραλλαγές τους είναι περίπου 70. Το χορευτικό μας συνήθως παρουσιάζει 15 με 20 χορούς που είναι οι πιο γνωστοί με αποκορύφωμα τον αρχαίο πολεμικό χορό Σέρρα.
Επίσης ο Σύλλογός μας, με το τμήμα γυναικών διοργανώνει τακτικά συνεστιάσεις με παραδοσιακά φαγητά και εδέσματα της ποντιακής κουζίνας.
Από το 2008, με τροποποίηση του καταστατικού του Συλλόγου, έχει θεσμοθετηθεί Συμβούλιο Νεολαίας των Ακριτών, που αναπτύσσει σημαντική δραστηριότητα με συμμετοχή πολλών νέων που αγαπούν την παράδοση.
Εδώ και 21 χρόνια διατηρούμε τη μεγαλύτερη τράπεζα αίματος στο Νομό Κιλκίς με 3 αιμοδοσίες κάθε χρόνο και τα μέλη της ανέρχονται περίπου στα 900 άτομα, που αυξάνονται συνεχώς.
Αξιόλογη είναι και η βιβλιοθήκη του Συλλόγου μας με επίκεντρο τα βιβλία ιστορικού περιεχομένου, που σχετίζονται με την ιστορία των Ελλήνων του Πόντου. Σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του κτιρίου λειτουργεί και λαογραφικό μουσείο στο οποίο υπάρχουν διάφορα αντικείμενα και σκεύη καθημερινής χρήσης από το πρόσφατο παρελθόν. Τέλος, από το Δεκέμβριο του 2000 εκδίδουμε ένα ετήσιο τεύχος με τις δραστηριότητες όλου του χρόνου, το οποίο διανέμουμε δωρεάν στα μέλη και φίλους του Συλλόγου.
Από το έτος 1992 ο Σύλλογος μας είναι αδελφό σωματείο ψυχή τε και σώματι με τους ΑΚΡΙΤΕΣ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗΣ στη Θεσσαλονίκη. Το Πάσχα του 2003 ο Σύλλογος μας αδελφοποιήθηκε και με τους ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥΣ ΟΜΙΛΟΥΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑ & ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ στο Κίτι Λάρνακας στην Κύπρο. Έκτοτε οι Σύλλογοι ανταλλάσσουν τακτικά επισκέψεις και συμμετέχουν σε κοινές εκδηλώσεις. Επίσης, από το 2004 ο Σύλλογός μας είναι ιδρυτικό μέλος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας (Π.Ο.Ε.) και συμμετέχει στο ετήσιο πανελλαδικό φεστιβάλ χορών και το συναπάντημα της νεολαίας της Π.Ο.Ε.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Εκτός από τις καθιερωμένες εκδηλώσεις ο Σύλλογος Ποντίων Πολυκάστρου και Περιχώρων οι „ΑΚΡΙΤΕΣ“ διοργανώνει και διάφορες μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις, ομιλίες και θεατρικές παραστάσεις. Μάλιστα, τον Αύγουστο του 2001 ο Σύλλογος πραγματοποίησε ένα ταξίδι – όνειρο ζωής στον αλησμόνητο Πόντο. Επίσης πήρε μέρος σε τηλεοπτικές εκπομπές που ήταν αφιερωμένες στο έργο του Συλλόγου μας, όπου και εμφανίστηκαν το τμήμα της χορωδίας και τα χορευτικά μας τμήματα.
Με τα χορευτικά και τη χορωδία του συμμετείχε ως τώρα σε πολλές εκδηλώσεις εντός και εκτός Ελλάδας και συγκεκριμένα τον Ιούλιο του 1999 εμφανίστηκε στο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ στην Τσεχία, το καλοκαίρι του 2000 στις Ελληνόφωνες περιοχές της Κάτω Ιταλίας, τον Αύγουστο του 2002 συμμετείχε σε εκδηλώσεις στο μαρτυρικό νησί της Κύπρου, φιλοξενούμενος από τον πολιτιστικό Όμιλο Αθανασία στο Κίτι της Λάρνακας. Επίσης, το 2002 η χορωδία του Συλλόγου μας πήρε μέρος στο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Χορωδιών στη Θεσσαλονίκη.
Το Σεπτέμβριο του 2002 στον αύλιο χώρο του Συλλόγου μας δημιουργήσαμε μνημείο γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού και το μικρό εκκλησάκι με τη μορφή της Παναγίας Σουμελά. Τον Αύγουστο του 2003 το χορευτικό του Συλλόγου μας συμμετείχε στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ στο Μπουργκάς της Βουλγαρίας.
Μια μεγάλη παρουσίαση πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριο του 2003, όπου η χορωδία του Συλλόγου μας παρουσίασε παραδοσιακά ποντιακά τραγούδια στο Βασιλικό Θέατρο στη Θεσσαλονίκη.
Το 2004 ο Σύλλογός μας με το χορευτικό του επισκέφτηκαν το ελληνικό ειρηνευτικό σώμα στρατού στο ΚΟΣΟΒΟ.
Τη διετία 2005-2006 η θεατρική ομάδα έδωσε 12 παραστάσεις σε διάφορα μέρη της Ελλάδας παρουσιάζοντας το θεατρικό έργο «Ο ΜΑΡΑΝΤΟΝ» του Φ. Κτενίδη σε σκηνοθεσία Σ. Τσουφλίδη.
Το Σεπτέμβριο του 2006 εκδώσαμε με αφορμή τη συμπλήρωση των 40 ετών από την ίδρυση του συλλόγου μας ΛΕΥΚΩΜΑ ιστορικού και φωτογραφικού περιεχομένου.
Τον Αύγουστο του 2008 το χορευτικό μας πήρε μέρος στο 46ο Διεθνές Φεστιβάλ Φολκλόρ του Δήμου Λευκάδας.
Το Δεκέμβριο του 2008 το τμήμα χορωδίας του Συλλόγου μας πήρε μέρος σε εκδήλωση της ΕΡΤ3.
Το 2010, οι Ακρίτες ταξίδεψαν στην Κύπρο, όπου το μεγάλο χορευτικό πραγματοποίησε σειρά εμφανίσεων καθώς και στη Χίο, φιλοξενούμενοι της Νομαρχίας Χίου. Επίσης, ο Σύλλογος συμμετείχε σε πολιτιστικές εκδηλώσεις στο Γεύγελη της ΠΓΔΜ.
Η χορωδία του Συλλόγου συμμετείχε τα έτη 2009, 2010 και 2011 σε φεστιβάλ χορωδιών του Δήμου Πολίχνης, σε φεστιβάλ στη Μονή Λαζαριστών του Δήμου Σταυρούπολης και στα «Ακρίτεια», εκδήλωση των Ακριτών του Πόντου Σταυρούπολης.
Στο πλαίσιο της αδελφοποίησης των «Ακριτών» με την «Αθανασία» και τον «Αρχάγγελο» Κιτίου, οι Σύλλογοι διαδραμάτισαν πρωτεύοντα ρόλο στην ονοματοδοσία οδών στις δύο πόλεις. Έπειτα από αποφάσεις των αρμοδίων τοπικών οργάνων αυτοδιοίκησης των δύο πόλεων. από το 2010 υπάρχει οδός Κιτίου στο Πολύκαστρο και αντιστοίχως οδός Πολυκάστρου στο Κίτι.
Σημαντικές στιγμές στην ιστορία του συλλόγου αποτελούν επίσης η εμφάνιση του μεγάλου χορευτικού τμήματος στην Κύπρο, το Πάσχα του 2012 και στους Στρόπωνες της Εύβοιας τον Ιούνιο του 2012.